Rơ le nhiệt là gì? Cách kiểm tra và đấu rơ le đơn giản, an toàn

Trong hệ thống điện dân dụng và công nghiệp, rơ le nhiệt là bộ phận không thể thiếu trong bộ mạch điện, bởi nó đảm đương chức năng bảo vệ dòng điện. Bài viết dưới đây sẽ phân tích cho mọi người cùng tham khảo về rơ le nhiệt là gì cũng như cách kiểm tra và đấu rơ le đơn giản, an toàn.

Rơ le nhiệt là gì?

Rơ le nhiệt là một thiết bị bảo vệ quan trọng trong hệ thống điện, giúp ngăn ngừa các thiết bị điện khỏi nguy cơ quá tải dẫn đến hư hỏng hoặc cháy nổ. Khi dòng điện tăng quá mức, rơ le nhiệt sẽ phát hiện và tự động ngắt mạch, giúp đảm bảo an toàn cho hệ thống điện.

Đối với các thiết bị đóng cắt bằng cơ chế điện tử, điện sẽ được ngắt bằng các tác động trực tiếp, gây ra tác động nhanh, gần như là tức thời. Còn đối với rơ le nhiệt, nó cần một khoảng thời gian nhất định để xảy ra cơ chế giãn nở rồi tác động đến việc ngắt nguồn điện. Vì vậy, người ta sử dụng rơ le nhiệt để bảo vệ quá tải chứ không dùng để bảo vệ ngắn mạch. Bạn muốn bảo vệ ngắn mạch nhanh thì phải dùng kèm với Aptomat, Cầu chì.

Xem thêm: Cầu chì là gì? Cấu tạo, nguyên lý, công dụng và các loại cầu chì

Công dụng của rơ le nhiệt

Rơ le nhiệt có công dụng chính là bảo vệ thiết bị điện khỏi tình trạng quá tải bằng cách tự động ngắt mạch khi dòng điện vượt ngưỡng cho phép. Nó được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống điện công nghiệp và dân dụng, như bảo vệ động cơ điện, máy bơm, máy nén khí, bình nóng lạnh, lò nướng, máy điều hòa,...

Xem thêm: Cách kiểm tra đèn LED sống hay chết bằng đồng hồ vạn năng

Cấu tạo và nguyên lý làm việc của rơ le nhiệt

Về cấu tạo

Rơ le nhiệt có cấu tạo gồm các bộ phận chính sau:

• Đòn bẩy: Giúp chuyển động khi nhiệt độ tăng.

• Tiếp điểm thường mở (NO): Đóng khi có sự cố để ngắt mạch điện.

• Tiếp điểm thường đóng (NC): Mở khi có sự cố để ngắt dòng điện.

• Vít chỉnh dòng điện tác động: Dùng để thiết lập giá trị ngưỡng.

• Thanh lưỡng kim: Có tính giãn nở khi nhiệt độ tăng.

• Dây đốt nóng: Phát sinh nhiệt để tác động lên thanh lưỡng kim.

• Cần gạt: Dùng để thiết lập lại trạng thái ban đầu.

• Nút phục hồi: Đưa rơ le về trạng thái ban đầu sau khi hoạt động.

Về nguyên lý làm việc

Phần tử cơ bản của rơ le nhiệt là phiến kim loại kép (bimetal) cấu tạo từ hai tấm kim loại, một tấm hệ số giãn nở bé (thường dùng invar có 36% Ni, 64% Fe) một tấm hệ số giãn nở lớn (thường là đồng thau hoặc thép crôm - niken, như đồng thau giãn nở gấp 20 lần invar). Bằng phương pháp cán nóng hoặc hàn, hai phiến được ghép lại với nhau thành một tấm bằng phẳng.

Khi dòng điện quá tải, dây đốt nóng sinh nhiệt làm thanh lưỡng kim giãn nở, uốn cong. Sự biến dạng này tác động lên cấu trúc cơ khí, kéo các tiếp điểm ngắt mạch điện, tạm dừng hoạt động của thiết bị điện.

Cách kiểm tra rơle nhiệt còn sống hay chết

Bạn có thể sử dụng đồng hồ vạn năng để kiểm tra rơle còn sống hay chết cực kỳ đơn giản. Một số mẫu thiết bị có thể kiểm tra rơ le nhiệt như Kyoritsu 1109S, Hioki 3030-10, Fluke 17B+...

Các bước thực hiện như sau:

• Bước 1: Đầu tiên, bạn cần ngắt nguồn điện của thiết bị điện. Để chắc chắn, bạn nên sử dụng bút thử điện để kiểm tra lại thiết bị.

• Bước 2: Với rơ le có 2 tiếp điểm, bạn chọn thang đo điện trở trên đồng hồ vạn năng. Cần lưu ý, cực âm của rơ le sẽ nối với dây đo màu đen, cực dương nối với dây đo màu đỏ, phải đảm bảo dây đo cần kết nối đúng cực với nhau.

• Bước 3: Kết quả sẽ hiển thị trên đồng hồ đo. Nếu kết quả hiện lên thì trên đồng hồ thì rơ le nhiệt vẫn hoạt động bình thường, nếu không hiện kết quả thì rơ le nhiệt đã bị hỏng.

• Bước 4: Đối với các loại rơ le 4 tiếp điểm, bạn xem sơ đồ hiển thị trên rơ le và đo giữa 2 tiếp điểm tương ứng. Bạn có thể dùng 2 que đo L >> 1 và N >> 2, kết quả sẽ hiển thị trên màn hình. 

• Bước 5: Tiến hành đọc kết quả hiển thị trên màn hình đồng hồ đo.

Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn rơ le nhiệt là gì? Nếu bạn có nhu cầu sử dụng đồng hồ vạn năng, hay ampe kìm, hãy liên hệ chúng tôi theo Hotline 0904810817 - 0979244335.