Diac là gì? Ký hiệu, cấu tạo, nguyên lý làm việc và cách đo diac

Diac là một linh kiện điện tử bán dẫn có chức năng tương tự như một van điện xoay chiều. Nhiều người mới vào nghề thường không biết diac là gì, công dụng và nguyên lý làm việc ra sao. Chính vì thế, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về diac.

Diac là gì?

Diac (Diode AC) là một linh kiện bán dẫn có thể truyền tải được dòng điện xoay chiều AC nếu mức điện áp đi vào có giá trị lớn hơn điện áp của diac. Diode này có hai chiều hai điện cực và có thể chuyển tình trạng từ tắt sang bật khi có điện áp đi vào. 

Thông thường, diac có ngưỡng điện áp là khoảng 30V. Diac gồm 2 chân, vai trò hai chân là như nhau. Vì thế, khi sử dụng diac trong mạch điện, điện tử chúng ta không cần phân biệt các chân.

Diac thường được sử dụng trong nhiều thiết bị điện tử khác nhau như máy xay sinh tố, máy hút mùi, máy khoan tay, các bộ điều khiển quạt trần, các bộ chấn lưu điện tử, các bo mạch nguồn xung…

Ký hiệu của diac

Tại sao cần biết ký hiệu của diac? Bởi khi nắm được ký hiệu diac bạn sẽ dễ dàng hơn trong việc xác định vị trí cũng như tiến hành kiểm tra, sửa chữa diac khi hỏng hóc.

Diac có ký hiệu giống như 2 diode ngược chiều và song song với nhau. Vì là sử dụng với dòng điện xoay chiều nên chúng ta không cần quan tâm tới chiều và chân của diac. Tham khảo hình vẽ để hiểu hơn về ký hiệu diac:

Xem thêm: Diode là gì? Đặc điểm cấu tạo

Cấu tạo và nguyên lý làm việc của diac

Về cấu tạo

Cấu tạo diac rất đơn giản, được thiết kế từ 3 đến 5 lớp bán dẫn. Các lớp bán dẫn sẽ hoạt động dựa trên nguyên tắc các hạt điện tử chuyển động qua lại giữa lớp bán dẫn P và N để cho dòng điện đi qua. 

Trên thị trường, diac 3 lớp bán dẫn đang được sử dụng phổ biến hơn diac 5 lớp bán dẫn. Những loại diac 3 lớp này sẽ có ngưỡng điện áp là 30V, còn diac 5 lớp thường có sự khác biệt trong đặc tuyến Vôn-Ampe. 

Về nguyên lý làm việc

Nguyên lý hoạt động của diac được phân thành 2 trường hợp chính sau đây:

• Trường hợp 1: Khi A1 được nâng cao hơn dòng A2 thì dòng điện sẽ di chuyển từ A1sang A2. 

• Trường hợp 2: Khi nâng độ cao dòng A2 thì dòng điện sẽ đi từ A2 sang A1. 

Có thể hiểu đơn giản hơn, nếu đặt một điện áp cao hơn mức điện áp ngưỡng của Diac (thông thường là 30V) thì Diac sẽ cho dòng xoay chiều chạy qua. Vì thế, diac có nhiệm vụ nhận biết mức điện áp và kích mở cho các thiết bị điện tử.

Xem thêm:

• Cách kiểm tra diode bằng đồng hồ vạn năng đơn giản, hiệu quả
• Cách kiểm tra triac sống hay chết đơn giản bằng đồng hồ vạn năng

Công dụng của diac là gì?

Diac có công dụng chính như sau:

• Dùng nhiều trong các mạch Dimmer: Đây là là mạch chuyên dùng để điều chỉnh độ sáng của các thiết bị đèn chiếu sáng. Mỗi dimmer sẽ gồm các linh kiện như triac, diac giúp điều chỉnh, kiểm soát được ánh sáng và tốc độ động cơ.

• Dùng trong điều khiển nhiệt độ: Triac kết hợp cùng diac sẽ tạo ra mạch điều khiển nhiệt độ cực hiệu quả. 

Cách đo và kiểm tra diac đơn giản

Trong quá trình sử dụng không thể tránh khỏi việc các thiết bị điện cầm tay xảy ra lỗi hỏng hóc bật tắt máy. Lúc này, bạn cần kiểm tra hệ thống điều khiển, công tắc, trong đó có diac.

Trước hết, bạn cần chuẩn bị một đồng hồ vạn năng có chức năng đo điốt. Nếu chưa biết dùng đồng hồ đo loại nào, bạn có thể tham khảo một số model nổi bật sau: Kyoritsu 1009, Hioki DT4256, Hioki DT4281…

Sau khi đã chọn được thiết bị đo tốt, tiến hành theo các bước hướng dẫn dưới đây:

• Bước 1: Chọn thang đo diode trên đồng hồ vạn năng, sau đó kết nối que đo màu đỏ với chân MT1, que đo đen với chân MT2 của diac. 

• Bước 2: Quan sát kết quả hiển thị trên màn hình. Nếu đồng hồ đo hiển thị kết quả số nghĩa là diac vẫn hoạt động. Ngược lại, nếu kết quả có giá trị cực thấp hoặc phân cực nghịch (0000) thì diac đã bị lỗi.

Lưu ý:

• Diac chỉ cho phép dẫn dòng điện qua nó tối đa 2A.

• Thực tế, ở Việt Nam đa số chỉ sử dụng diac màu xanh nước biển.

• Diac ít khi sử dụng độc lập trong mạch điện, linh kiện này thường kết hợp cùn transistor, thyristor hoặc triac.

Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn diac là gì? Công dụng và cách thức hoạt động thế nào? Nếu bạn có nhu cầu sử dụng đồng hồ vạn năng, hãy liên hệ thbvn.com hoặc maydochuyendung.com để được tư vấn kịp thời.